Certyfikacje Scrum

Certyfikowany czy Profesjonalny? To jakim Scrum Masterem zostać? Które szkolenie wybrać? Czy profesjonalny nie jest certyfikowany, a certyfikowany nie jest skuteczny? Skądże. To tylko nazwy. Wszystkie te szkolenia uczą Scruma i przygotowują do pełnienia roli Scrum Mastera, Product Ownera czy członka Zespołu Developerskiego. Różnią się natomiast kadrą trenerską i organizacją akredytującą szkolenia i trenerów.

Certyfikacja Scrum Alliance

Najpopularniejsze na świecie certyfikaty przyznawane są przez Scrum Alliance (SA). Organizacja ta została utworzona w 2001 roku przez Mika Cohna, Esther Derby i Kena Schwabera w celu promowania Scruma. SA zrzesza ponad pół miliona członków i certyfikuje doświadczonych trenerów Scrum (Certified Scrum Trainer, CST) do prowadzenia kursów Certified ScrumMaster (CSM) i Certified Scrum Product Owner (CSPO). CST są między innymi takie sławy świata Agile jak Jeff Sutherland, Mike Cohn, Lyssa Adkins, Craig Larman, Jeff Patton, czy Mike Beedle.

Scrum Alliance umożliwia również swoim akredytowanym partnerom (Registered Education Provider, REP) prowadzenie szkolenia Certified Scrum Developer (CSD), przeznaczonego dla członków zespołów Scrum. Kurs ten, poza omówieniem frameworku, koncentruje się na praktykach inżynieryjnych niezbędnych do pracy w projektach prowadzonych Scrumem.

Ukończenie jednego z tych szkoleń (CSM, CSPO lub CSD) pozwala na członkostwo w Scrum Alliance i możliwość dalszego rozwoju w jej strukturach. W 2017 roku Scrum Alliance stworzył nowy program dla osób z doświadczeniem, umożliwiające zdobycie ubiegać się o certyfikatu Certified Scrum Professional (CSP).

Certyfikowani Praktycy Scrum (Certified Scrum Professional, CSP) mogą ubiegać się o następne stopienie wtajemniczenia – Certified Team Coach (CTC), Certified Enterprise Coach (CSC) lub Certified Scrum Trainer (CST). Tu jednak sito selekcji jest bardzo gęste. Scrum Alliance, chce się upewnić, że akredytuje trenerów i coachów z olbrzymim bagażem doświadczenia i odpowiednimi umiejętnościami do pełnienia tych ról. Na dzień dzisiejszy Scrum Alliance nie posiada w swoich szeregach polskojęzycznego coacha i tylko jednego trenera.

W 2016 SA wprowadziło nową certyfikację dla liderów i managerów - Certified Agile Leadership (CAL), skupiającą się na temacie przywództwa oraz budowaniu zwinnej i uczącej się organizacji.

Scrum Alliance umożliwia również członkowstwo osobom nie certyfikowanym. Pozwala to na dostęp do dodatkowych zasobów oraz zniżki na wydarzenia organizowane przez Scrum Alliance (np. Scrum Gathering).

Więcej informacji na temat Scrum Alliance, m. in. listę otwartych szkoleń certyfikacyjnych i trenerów można znaleźć w artykule Co to jest Scrum Alliance?, oraz na stronie http://scrumalliance.org.

Certyfikacje scrum.org

Utworzona w 2009 roku przez założyciela Scruma, Kena Schwabera organizacja scrum.org stawia sobie za cel ujednolicenie szkoleń Scrumowych, oraz zagwarantowanie wysokich umiejętności trenerskich. Dwudniowy kurs „Professional Scrum Master” jest traktowany jako aktualizacja kursu Certified Scrum Master o doświadczenia Kena z pracy z zespołami Scrumowymi w ciągu ostatnich kilku lat. Scrum.org oferuje również  szkolenia dla Product Ownerów (Professional Scrum Product Owner, PSPO) oraz członków zespołów (Professional Scrum Foundations i Professional Scrum Developer). Posiada też swoją własną ścieżkę certyfikacyjną z trzema stopniami dla Scrum Masterów (PSM I, PSM II i PSM III), dwoma dla Product Ownerów (PSPO I i PSPO II) i jednym stopniem dla deweloperów (CSD I). W ostatnich latach scrum.org wprowadził również certyfikacje związane z frameworkiem Nexus (Scaled Professional Scrum), Kanbanem (Professional Scrum with Kanban), przywództwem (Professional Agile Leadership) i User Experience (Professional Scrum with UX) W odróżnieniu od Scrum Alliance, scrum.org nie wymaga do certyfikacji uczestnictwa w kursie. Scrum.org zrzesza kilkudziesięciu nowych trenerów w tym ośmioro polskojęzycznych. Więcej szczegółów na temat szkoleń i organizacji można znaleźć na stronie https://www.scrum.org.

Scrum Alliance vs. Scrum.org

Nie chcę tu wdawać się w dyskusje na temat wyższości świąt Bożego Narodzenia od Wielkanocnych, czyli która certyfikacja jest lepsza. Ken Shwaber odszedł ze Scrum Alliance, mając mu za złe zbyt otwarte podejście do Scruma i poprowadzenie szkoleń CSM przez każdego z trenerów SA na swój sposób. Dlatego Ken ustandaryzował certyfikację w scrum.org, wprowadzając jeden, wspólny dla wszystkich trenerów, materiał szkoleniowy, egzaminy on-line dla uczestników oraz model dalszej, ciągłej edukacji dla trenerów. „Jest tylko jeden Scrum” mówi Ken. Jego przeciwnicy zarzucają mu natomiast zbyt autorytarne podejście do kierowania organizacją (sam scrum.org reklamuje się jako "organizacja Kena Schwabera") i definiowania jak powinno wyglądać każde szkolenie, bez wzięcia pod uwagę stylu indywidualnego stylu trenera i potrzeb uczestników.

Mimo to, pojawienie się drugiej, globalnej organizacji certyfikacyjnej doprowadziło do powstania zdrowej konkurencji. Scrum Alliance utraciło swoją monopolistyczną rolę, co zmusiło tę organizację do podjęcia zdecydowanych działań. Mike Cohn został przewodniczącym zarządu Scrum Alliance. Zmieniono zasady certyfikacji i re-certyfikacji trenerów, wprowadzono egzamin po szkoleniu CSM, poprawiono modelem certyfikacji dla praktyków (CSP) i coachów (CSC). Pojawiają się nowe inicjatywy w które angażowani są członkowie SA.

Szkolenie organizacji Project Managementowych

Popularność jaką zdobywa Agile, a w szczególności Scrum powoduje, że coraz więcej organizacji oferuje certyfikacje Agilowe. Pojawiają się one również w portfolio instytucji, do tej pory raczej kojarzonych z tradycyjnym (kaskadowym) podejściem do prowadzenia projektów, takich jak PMI. To co mnie martwi w tej sytuacji, to fakt, że bardzo często firmy i trenerzy traktują Agile jako zbiór narzędzi (takich jak planning poker), które można zastosować w projektach bez zmiany sposobu myślenia, struktury i kultury organizacji. Oczywiście nie znaczy, że wszystkie te szkolenia należy od razu przekreślić. Wystrzegałbym się natomiast firm promujące jednocześnie kursy mówiące o Agile i podejściu kaskadowym.

Szkolenia udające Certyfikowane

Wysokie wymagania stawiane certyfikowanym trenerom powodują, że niektóre firmy proponują szkolenia "przygotowujące" do egzaminów. O ile Scrum Alliance wymaga, żeby szkolenie przygotowujące do certyfikacji było również prowadzone przez akredytowanego trenera, to scrum.org już takich oczekiwań nie ma. Tym samym można zobaczyć kursy pt. "Zostań Professional Scrum Master". Rozumiem intencje trenera, jednak osobiście nie pochwalam takiego zachowania. Jednym z filarów Scrum jest transparentność. Ciężko uczyć o czymś, do czego uczący się nie stosuje.

Certyfikacje dla Zysku

O ile mam pewne obiekcje w stosunku do dwóch powyższych podejść, to zdecydowanie odrzucają mnie certyfikacje stworzone z myślą wyłącznie o zysku. Firma VMedu stworzyła organizację scrumstudy proponującą niskiej jakości szkolenia oparte o ScrumBOK - materiał przekopiowany z prac innych autorów bez ich zgody. Obecnie przeciw VMedu toczy się postępowanie sądowe. Podobną instytucją wydaje się też być International Scrum Institute.

Open Scrum

Przede wszystkim należy pamiętać, że Scrum jest otwarty, darmowy i należy do wszystkich. Żaden certyfikat nie jest wymagany żeby go stosować. Dlatego wybierając szkolenie należy przede wszystkim kierować się trenerem prowadzącym kurs, a w drugim rzędzie dopiero organizacją go akredytującą. Należy również pamiętać, że żadne dwudniowe szkolenie nie zrobi z nas też idealnego Scrum Mastera czy Product Ownera. Do tego potrzebne jest doświadczenie, a to przychodzi z czasem. Z tego powodu tak ważne jest ciągłe rozwijanie swoich umiejętności i korzystanie z wiedzy i doświadczeń innych – praktyków, coachów, trenerów, współpracowników czy członków lokalnych i globalnych społeczności Agile.

/* ostatnia aktualizacja: sierpień 2017 */